Mikill launamunur var milli markaða hjá háskólamenntuðum sérfræðingum árið 2020. Ríkið greiddi að jafnaði 25 prósent lægra tímakaup til sérfræðinga en fyrirtæki á almennum markaði. Sveitarfélög greiddu 40 prósent lægra tímakaup. 83 prósent háskólamenntaðra sérfræðinga hjá sveitarfélögum eru konur.
Á árinu 2020 voru regluleg heildarlaun fullvinnandi sérfræðinga* á almennum markaði 956 þús. kr. á mánaðargrundvelli samanborið við 824 þús. kr. hjá ríkinu og 620 þús. kr. meðal sveitarfélaga. Sé horft til reglulegra heildarlauna á greidda vinnustund** má sjá að 25% launamunur er milli almenns markaðar og ríkisins í sérfræðistörfum og 40% milli almenns markaðar og sveitarfélaganna. Sterk fylgni virðist vera milli lágs launastigs og hlutdeildar kvenna í störfum en samkvæmt úrtaksramma launarannsóknar Hagstofunnar eru 83% starfandi sérfræðinga hjá sveitarfélögum konur***. Margir þessara sérfræðinga eiga langt háskólanám að baki og sinna þjóðhagslega mikilvægum störfum á við þroskaþjálfun, iðjuþjálfun, félagsráðgjöf, sálfræðiþjónustu og kennslu í grunnskólum, svo fátt eitt sé nefnt.
Árið 2016 sömdu ríki, sveitarfélög og heildarsamtök launafólks um að kjör launafólks á opinberum og almennum vinnumarkaði yrðu jöfnuð eins og kostur er. Markmiðið var að tryggja að ekki yrði kerfislægur launamunur milli markaða til frambúðar. Jöfnunin átti að eiga sér stað á 6-10 árum sem þýðir að henni á að vera lokið árið 2026 í síðasta lagi. Erfiðlega hefur þó gengið að ná samkomulagi m.a. um bætt kjör kvennastétta. Stefna ætti að þjóðarsátt um endurmat starfa á íslenskum vinnumarkaði í samstarfi ríkis og sveitarfélaga. Sveitarfélögin geta illa axlað ábyrgðina ein án þess að hækka skatta eða auka lántöku en hafa ber hér í huga að laun námu 65% af skatttekjum sveitarfélaga á árinu 2020 samanborið við 36% hjá ríkinu.
