Samkvæmt lögum nr. 129/1997 um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða eru allir starfandi einstaklingar á vinnumarkaði, þar með talið sjálfstætt starfandi, skyldugir til að greiða í lífeyrissjóð.  

Reglur um lífeyrisiðgjöld og réttindi eru skilgreind í lögum og samþykkjum hlutaðeigandi lífeyrissjóða.  

Sjálfstæðum atvinnurekendum ber að greiða að lágmarki 15,5% af reiknuðu endurgjaldi í lífeyrissjóð. Heimilt er að greiða 3,5% af því í tilgreinda séreign. 

Sjálfstætt starfandi geta jafnframt greitt umfram þessa lágmarksskyldu ef þeir kjósa svo. 

Iðgjöldin á að greiða mánaðarlega. Gjalddagi iðgjalda er 10. dagur næsta mánaðar eftir að laun eru greidd. Eindagi er síðasti dagur greiðslumánaðar. Ef iðgjöld greiðast eftir eindaga reiknast dráttarvextir frá gjalddaga. 

Sjálfstætt starfandi bera sjálfir ábyrgð á að velja sér lífeyrissjóð og greiða iðgjöld sín reglulega til að tryggja réttindi sín, öndvert við almennt launafólk þar sem aðild fer samkvæmt viðkomandi kjarasamningi og/eða sérlögum ef við á. 

Við val á lífeyrissjóði er ráðlagt að huga að: 

Lífeyrisréttindum: Skoða réttindakerfi hvers sjóðs, t.d. örorku-, makalífeyris- og barnalífeyrisréttindi. 

Ávöxtunarsögu: Samanburður á ávöxtun mismunandi sjóða yfir lengra tímabil. 

Fyrirkomulagi viðbótarsparnaðar: Hvort sjóðurinn býður góða kosti fyrir viðbótarlífeyrissparnað (séreignarsparnað). 

Skilmálum úttektar: Hvenær og hvernig hægt er að hefja töku lífeyris og hvaða sveigjanleiki er í boði. 

Lífeyrisréttindi sjálfstætt starfandi einstaklinga byggjast á sömu reglum og hjá launafólki: 

Ellilífeyrir: Greiðslur hefjast venjulega við 67 ára aldur en hægt er að fresta til 70 ára gegn auknum réttindum. 

Örorkulífeyrir: Ef sjálfstætt starfandi einstaklingur missir starfsgetu vegna veikinda eða slysa á hann rétt á örorkulífeyri, að því gefnu að iðgjöld hafi verið greidd. 

Makalífeyrir og barnalífeyrir: Fjölskyldumeðlimir geta átt rétt á greiðslum við andlát. 

Frekari upplýsingar má finna á heimasíðum lífeyrissjóða og á www.lifeyrismal.is. 

Spurt og svarað um sjúkradagpeninga Sjúkrasjóðs

Spurt og svarað um sjúkradagpeninga Styrktarsjóðs

Reykjavíkurborg og önnur sveitarfélög

Opinber hlutafélög og sjálfseignarstofnanir

Reglur sjóða BHM ná jafnt til allra félagsmanna aðildarfélaga BHM óháð ráðningarformi, fyrir utan ákvæði er snerta sjálfstætt starfandi vegna sjúkradagpeninga hjá Sjúkrasjóði BHM. 

BHM innheimtir félags- og sjóðagjöld til launagreiðenda, þ.m.t. sjálfstætt starfandi einstaklinga, fyrir öll 24 aðildarfélög bandalagsins. 

Sjálfstætt starfandi einstaklingar eiga jafnan rétt á þátttöku í starfi og þjónustu aðildarfélaga BHM gegn greiðslu iðgjalda, eftir því sem lög félaganna kveða á um. 

Sjálfstætt starfandi einstaklingar, sérstaklega þeir sem starfa á sviði skapandi greina, tækni og ráðgjafar, þurfa að hafa skilning á höfundarrétti og sambærilegum réttindum til að tryggja réttindi sín og forðast deilur viðskiptavina og samstarfsaðila.

Þessar skyldur eru nauðsynlegar til að tryggja réttindi eins og rétt til atvinnuleysisbóta og fæðingarorlofs, sem og til að uppfylla lagalegar skyldur varðandi skatta og gjöld. 

Sjálfstætt starfandi einstaklingar þurfa að fylgja ákveðnum reglum varðandi skráningu rekstrar síns og skil á opinberum gjöldum. Felur það meðal annars í sér skráningu á launagreiðendaskrá og, eftir atvikum, virðisaukaskattsskrá. 

Frá og með 1. janúar 2025 hafa orðið breytingar á sjúkratryggingum fyrir sjálfstætt starfandi heilbrigðisstarfsmenn á Íslandi. 

Sjúklingatryggingar - heilbrigðisstarfsmenn

Til að eiga rétt á atvinnuleysisbótum þarf umsækjandi að hafa unnið á Íslandi, vera á aldrinum 18-70 ára, vera vinnufær, eiga lögheimili á Íslandi og vera á landinu.

Lífeyrissjóður

Upphæð iðgjalda og gjalddagi

Val á lífeyrissjóði

Réttindi og úttekt lífeyris

Líf­eyr­is­sjóð­ur

Upphæð iðgjalda og gjalddagi

Val á lífeyrissjóði

Réttindi og úttekt lífeyris

Lífeyrissjóður