Trygg­ingar, lög­bundnar og val­kvæðar

Lögbundnar tryggingar

Sjúkratryggingakerfið (SÍ)

Allir sem eru með skráð lögheimili á Íslandi eru sjúkratryggðir sem veitir rétt til heilbrigðisþjónustu, svo sem læknisþjónustu, sjúkrahúsþjónustu og lyfjakostnaðar, samkvæmt lögum um sjúkratryggingar. Hin lögbundna tryggingavernd er ekki bundin atvinnuþátttöku fólks eða greiðslu iðgjalda, heldur er þjónustan fjármögnuð með skattfé og byggð á jafnræði.

Sjálfstætt starfandi einstaklingar eru einnig slysatryggðir við störf sín, sbr. lög um slysatryggingar almannatrygginga. Ef þú slasast við vinnu, átt þú rétt á bótum samkvæmt þessum lögum. Ekki þarf að greiða sérstök iðgjöld til Sjúkratrygginga Íslands (SÍ) til að njóta þessarar slysatryggingar.

Rétt er að hafa í huga að slysatryggingar almannatrygginga ná ekki yfir öll tilvik. Því gæti verið skynsamlegt að íhuga viðbótarslysatryggingar eða aðrar tryggingar sem henta þínum aðstæðum, til að tryggja fullnægjandi vernd

Lífeyristryggingar

Einstaklingar sem búa og starfa á Íslandi mynda rétt til lífeyris á grundvelli búsetu og greiðslu iðgjalda til lífeyrissjóða.

• Lífeyrissjóðir: Þeir sem eru virkir á vinnumarkaði, sjálfstætt starfandi og launamenn, greiða iðgjöld til söfnunar lífeyrissréttinda. Lögbundið lágmarksiðgjald er 15,5%. Heimilt er að greiða 3,5% af því í tilgreinda séreign. Stofn til ákvörðunar iðgjalds fyrir sjálfstætt starfandi einstaklinga er reiknað endurgjald, sem er sú upphæð sem viðkomandi skráir sem eigin laun í skattframtali og er grundvöllur tryggingagjalda og annarra opinberra gjalda.
• Tryggingastofnun: Samkvæmt lögum um almannatryggingar miðast tryggingavernd og ávinnsla réttar til elli- og örorkulífeyris við skráð lögheimili hér á landi, óháð atvinnuþátttöku.

Atvinnuleysistryggingar

Sjálfstætt starfandi einstaklingar eiga rétt á atvinnuleysisbótum ef þeir uppfylla ákveðin skilyrði, þar á meðal að hafa greitt staðgreiðsluskatt af reiknuðu endurgjaldi sem nemur að lágmarki viðmiðunarfjárhæðum ríkisskattstjóra. Reiknað endurgjald er sú fjárhæð sem sjálfstætt starfandi einstaklingur reiknar sér sem laun fyrir vinnu sína í eigin rekstri.

Fæðingarorlof

Sjálfstætt starfandi eiga líkt og aðrir foreldrar sjálfstæðan rétt til fæðingarorlofs í allt að sex mánuði hvort um sig vegna fæðingar, frumættleiðingar eða töku barns í varanlegt fóstur.

Réttur til fæðingarorlofs byggir á því að umsækjandi hafi greidd staðgreiðsluskatta af sínum tekjum með reglubundnum hætti og tryggingagjald.

Valkvæðar tryggingar

Mælt er með því að sjálfstætt starfandi hafi samband við sitt tryggingafélag og fái ráðgjöf um þær tryggingar sem viðeigandi eru í atvinnustarfsemi þeirra.

Hér eru taldir upp helstu tryggingaflokkar:

Sjúkra- og örorkutrygging veitir tekjutryggingu ef þú verður óvinnufær vegna veikinda eða slyss.

Þetta er sérstaklega mikilvægt fyrir sjálfstætt starfandi einstaklinga sem hafa ekki sama öryggisnet og launþegar. Vegna takmarkana á sjúkradagpeningum hjá SÍ er algengt að sjálfstætt starfandi kaupi sér sjúkra- og örorkutryggingar hjá tryggingafélögum.

Minnt er á að sjálfstætt starfandi sérfræðingar sem eru félagar í einu af aðildarfélögum BHM geta greitt til sjúkrasjóðs og myndað þar rétt til sjúkradagpeninga.

Líftrygging tryggir aðstandendur þína fjárhagslega ef þú fellur frá. Líftryggingar eru hannaðar til að veita fjárhagslegt öryggi fyrir aðstandendur þína ef þú fellur frá vegna slyss eða sjúkdóms.

Rekstrarstöðvunartrygging er hönnuð til að bæta tekjutap sem verður þegar rekstur fyrirtækis stöðvast vegna óvæntra atvika, svo sem eldsvoða, náttúruhamfara eða bilana á mikilvægum búnaði.

Þessi trygging tryggir að fyrirtækið fái bætur fyrir það tekjutap sem verður á meðan reksturinn er í lamasessi, sem hjálpar til við að standa straum af föstum kostnaði eins og launum, leigu og öðrum útgjöldum.

Fasteigna- og innbústrygging fyrir vinnuaðstöðu tryggir húsnæði og búnað gegn tjóni, svo sem vegna vatnsleka eða innbrota.

Kaskótrygging fyrir atvinnubíla eða tæki verndar gegn fjárhagslegu tjóni ef dýr atvinnutæki eða ökutæki í rekstri þínum verða fyrir skemmdum eða er stolið.

Netöryggistrygging. Ef þú vinnur með viðkvæm gögn eða ert háður tölvukerfum í rekstri þínum getur þessi trygging verndað gegn tjóni vegna netárása eða gagnaleka. Netöryggistrygging er hönnuð til að vernda fyrirtæki og einstaklinga gegn fjárhagslegu tjóni sem getur orðið vegna netárása, gagnaleka eða annarra öryggisatvika í stafrænu umhverfi.

Þar sem netógnir eru sífellt að aukast, er mikilvægt fyrir sjálfstætt starfandi einstaklinga að meta áhættu sína í stafrænu umhverfi og íhuga netöryggistryggingu sem hluta af heildrænni áhættustýringu.

Starfsábyrgðartrygging verndar þig ef þú veldur tjóni á þriðja aðila í tengslum við starfsemi þína. Þetta er sérstaklega mikilvægt fyrir þá sem veita sérfræðiþjónustu eða ráðgjöf.

Sumar starfsgreinar, svo sem lögmenn, endurskoðendur og fasteignasalar, er skylt að hafa starfsábyrgðartryggingu.